काठमाडौं, जेठ २०, २०८२ (जुन २, २०२५) — नेपालको इतिहासमा सबैभन्दा दुःखद घटनामध्ये एक, नारायणहिटी दरबार हत्याकाण्डको २४औं स्मृति दिवस आज विभिन्न कार्यक्रमहरूमार्फत् मनाइँदैछ। २०५८ साल जेठ १९ गते (जुन १, २००१) शुक्रबारको राति, नारायणहिटी दरबारको त्रिभुवन सदनमा आयोजित पारिवारिक भोजका क्रममा तत्कालीन युवराज दीपेन्द्रले गोली प्रहार गरी राजा वीरेन्द्र, रानी ऐश्वर्य, युवराज निराजन, राजकुमारी श्रुति, राजकुमार धिरेन्द्र, राजकुमारी शान्ति, राजकुमारी शारदा, राजकुमारी जयन्ती र कुमार खड्ग विक्रम शाहसहित १० जना शाही परिवारका सदस्यको हत्या गरेका थिए। त्यसपछिका घटनाक्रममा, दीपेन्द्रलाई अचेत अवस्थामा राजा घोषणा गरियो, तर तीन दिनपछि उनको मृत्यु भएपछि, उनका काका ज्ञानेन्द्र शाहलाई नयाँ राजा घोषणा गरियो।
घटनाको छानबिनका लागि तत्कालीन प्रधानन्यायाधीश केशवप्रसाद उपाध्याय र सभामुख तारानाथ रानाभाट सम्मिलित दुई सदस्यीय समिति गठन गरिएको थियो। समितिको निष्कर्षमा दीपेन्द्रले परिवारका सदस्यहरूको हत्या गरी आत्महत्या गरेको उल्लेख गरिएको भए पनि, नेपाली जनताले यो आधिकारिक विवरणलाई पूर्ण रूपमा स्वीकार गरेका छैनन्। घटनाको अनुसन्धान छोटो अवधिमा सम्पन्न गरिएको र गहिरो फरेन्सिक परीक्षण नगरेको भन्दै आलोचना हुँदै आएको छ।
आजको स्मृति दिवसको अवसरमा विभिन्न श्रद्धाञ्जली कार्यक्रमहरू आयोजना गरिएको छ। योगी नरहरिनाथ आध्यात्मिक परिषद्ले ललितपुरको जावलाखेलस्थित राजा वीरेन्द्रको शालिकमा माल्यार्पण गर्दै विशेष श्रद्धाञ्जली कार्यक्रम आयोजना गरेको छ। यस अवसरमा, शाही परिवारप्रति श्रद्धा प्रकट गर्न सर्वसाधारण, बौद्धिक वर्ग, समाजसेवी र विभिन्न संघसंस्थाका प्रतिनिधिहरूको उपस्थिति रहेको थियो।
नारायणहिटी दरबार, जहाँ यो हत्याकाण्ड भएको थियो, अहिले संग्रहालयको रूपमा सञ्चालनमा छ। तर, हत्याकाण्ड भएको त्रिभुवन सदन भवन भने रानी रत्नाको आदेशमा भत्काइएको थियो, जसलाई हाल पुनर्निर्माण गर्ने प्रयास भइरहेको छ। यो स्मृति दिवसले नेपाली जनतालाई शाही परिवारप्रतिको श्रद्धा र घटनाको सत्यतथ्य पत्ता लगाउने आवश्यकता पुनः स्मरण गराएको छ।
